Antxoa Esentzia (Garum)
Antxoaren esentzia edo Colatura di acciughe italieraz, antxoarekin lortutako saltsa likido gardena da. Anbar kolore iluna du eta uretan gatz disoluzio saturatua da, antxoak bere heldutasun prozesuan emandako proteinaren% 10 ematen du.
Jatorria erromatarren garaikoa da, Garum izeneko antzeko esentzia egiten zuten.
Zallok udaberriko kostaldeko Kantauriko Antxotik (apirila eta ekaina bitartean) garuma lortzen du. Antxoa, gatzatze prozesuaren ondoren, kupeletan mantentzen da 6 - 8 hilabetetan. Denbora horretan antxoak biltzen dituen ura eta koipea galtzen du eta, denbora hori igaro ondoren, garbitu eta xerratu egiten da (antxoa xerra). Antxoare edukiontzian dagoen ura, poliki-poliki, oihal fin baten bidez iragazi eta argitzen da, antxoaren esentzia lortu arte (Garum).
Antxoaren esentzia, antxoaren heldutasun zapore bizia du eta gatz-eduki handia dela eta, kondimentu gisa erabili behar da, elikagaiei zapore eta usain paregabea helaraziz.
Bere erabilera oso zabala da. Hona hemen ohikoenak: entsalada berdeak, tomate entsalada, pizzak, espagetiak, dilistak antxoaren zaporearekin, arrain paella eta abar.